چین بهعنوان یک تمدن باستانی و یک قدرت اقتصادی مدرن، یکی از غنیترین و پیچیدهترین مجموعههای زبانی در جهان را داراست. تصور رایج در مورد این کشور، تسلط مطلق یک زبان واحد است؛ این در حالی است که در سرتاسر کشور چین، صدها زبان، گویش و لهجه در میان قومیتها و مناطق مختلف در جریان است. از زبان رسمی تا گویشهای محلی که گاه برای ساکنان مناطق دیگر کاملاً نامفهوم است، این تنوع زبانی آینهای تمامنما از تاریخ، جغرافیا و نفوذ ۵۶ گروه قومی تأییدشده است. درک این ساختار چند لایه، نهتنها برای افرادی که قصد سفر یا تجارت دارند، بلکه برای هر کسی که به پیچیدگیهای فرهنگهای جهانی علاقهمند است، جالب توجه خواهد بود.
در این مقاله قرار است شما را با زبانها و گویشهای رایج در چین آشنا کنیم تا در تور چین، چه برای بازدید از نمایشگاهها با تور نمایشگاهی چین و چه برای یک سفر تفریحی، راحتتر با مردم این کشور ارتباط برقرار کنید.اگر ویزای چین شما آماده شده و به زودی به آنجا سفر خواهید کرد، باید این مقاله وبلاگ قصران گشت را بخوانید.
ساختار زبانی چین: از ماندارین تا زبانهای اقلیتهای قومی
زبان مردمان چین را میتوان بهطور کلی به دو دسته بزرگ تقسیم کرد: خانواده زبانهای چینی-تبتی (شامل زبان رسمی و سایر گویشهای چینی) و خانواده زبانهای اقلیتهای ساکن چین.
زبان و گویش رایج در پایتخت
پایتخت کشور چین، پکن (Beijing)، نقشی حیاتی در تعیین استاندارد زبان رسمی کل کشور دارد. گویشی که در این شهر صحبت میشود، اساس و مبنای زبان رسمی استاندارد چین، یعنی پوتونگهوا (Putonghua) یا ماندارین معیار، قرار گرفته است.
ماندارین (پوتونگهوا)
زبان پوتونگهوا (Putonghua)زبان رسمی و استاندارد جمهوری خلق چین است. این زبان نسخه رسمی و استانداردِ ماندارین است که بر پایه گویش پکن تنظیم شده و ابزار ارتباطی مشترک برای بیش از ۱.۱ میلیارد نفر در جهان است. آموزش عمومی، رسانهها و بخش اداری، همگی به همین زبان متکیاند.
زبان ماندارین به مجموعهای از گویشهای شمالی و غربی چین گفته میشود که پایه زبان رسمی چین است. واژه «ماندارین» معمولاً برای اشاره به «زبان چینی معیار» استفاده میشود. ماندارین در سطح بینالمللی نیز یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل است. یادگیری چند کلمه ساده مانند «سلام» (نیهائو / Nǐ hǎo) و «نشکر» (شیهشیه /Xièxiè) میتواند در سفر شما به این منطقه کمکرسان باشد.
دیگر گروههای بزرگ گویشهای چینی
۱ـوو (Wu / 吴语)
رایج در شانگهای، سوژو و استان ژجیانگ. گویش شانگهایی از زیرشاخههای مهم آن است. گویش شانگهایی معروفترین زیرشاخه آن است.
۲- یوئه (Yue / 粤语)
در گوانگدونگ، هنگکنگ و ماکائو رایج است و اهمیت فرهنگی و تجاری بالایی دارد. کانتونی گویش برجسته این شاخه است.
۳-مین (Min / 闽语)
گروهی متنوع با زیرشاخههایی مانند میننان (جنوبی) و میندونگ (شرقی) که در استان فوجیان و تایوان صحبت میشود.
۴-شیانگ (Xiang / 湘语)
در استان هونان، بهویژه در شهر چانگشا رایج است و ترکیبی از ویژگیهای ماندارین و گویشهای جنوبی دارد.
۵-گان (Gan / 赣语)
در استان جیانگشی و نواحی اطراف صحبت میشود.
۶-هاکا (Hakka / 客家语 Kèjiāyǔ)
زبان قوم هاکا است که در جنوب چین، تایوان و میان چینیهای مهاجر در جنوبشرق آسیا رایج است.
زبانهای اقلیتهای قومی
چین دارای ۵۵ گروه اقلیت قومی رسمی است که هر کدام زبانهای خاص خود را دارند که ارتباطی به ماندارین یا گویشهای چینی ندارند. این تنوع زبانی اقلیتها گستره وسیعی از خانوادههای زبانشناسی را در بر میگیرد. برای یک گردشگر که قصد سفر به این کشور از طریق تور چین را دارد، توجه به این تنوع در سفرهای منطقهای بسیار اهمیت دارد، زیرا در بسیاری از استانها، زبان مادری مردم با زبان رسمی ماندارین تفاوتهایی فاحش دارد:
- زبانهای آلتایی، مغولی: از جمله زبانهای ترکی (مانند زبان اویغوری) در سینکیانگ و زبانهای مغولی در مغولستان داخلی.
- زبانهای تبتی-برمهای: مانند زبان تبتی در فلات تبت.
- زبانهای تای-کادای: مانند زبان ژوانگ که در منطقه گوانگشی رایج است.
- زبانهای میائو-یائو: رایج در مناطق جنوبی.
علت وجود زبانها و گویشهای متنوع در چین
وجود تنوع خیرهکننده در زبانها و گویشهای چینی نتیجه چندین عامل تاریخی، جغرافیایی و سیاسی-اجتماعی در طول هزاران سال است. این عوامل دست به دست هم دادهاند تا سرزمینی را خلق کنند که در آن، یک چینی اهل پکن ممکن است قادر به فهم کامل صحبتهای یک چینی اهل گوانگجو نباشد:
جغرافیای طبیعی و موانع ارتباطی
شاید مهمترین عامل در تقسیمبندی زبانی، جغرافیای گسترده و ناهموار چین باشد. رشتهکوههای عظیم، رودخانههای بزرگ و جنگلهای انبوه، به عنوان موانع طبیعی عمل کردهاند. در طول تاریخ، این موانع ارتباط میان جوامع مختلف را بسیار دشوار ساخته و باعث شده است که هر جامعه در انزوا، آواها و دستور زبانی خاصی برای خود ایجاد کند. به عنوان مثال، گویشهای مناطق کوهستانی جنوب چین اغلب از یکدیگر مجزاترند.
تأثیر قومیتها و اقلیتهای رسمی
کشور چین بهطور رسمی ۵۶ گروه قومی را به رسمیت میشناسد. این گروهها، که در بخشهای مختلف کشور (بهویژه در مرزها) ساکناند، زبانهای خاص خود را دارند که ارتباطی با خانواده زبانهای چینی ندارد. زبانهایی مانند مغولی، تبتی، اویغوری و ژوانگ نمونههایی از این زبانهای اقلیتی است که تنوع زبانی کلی کشور را افزایش میدهد. اگر قصد دارید با ویزای چین به این مناطق سفر کنید، مشاهده خواهید کرد که زبان دوم مردم بومی، زبان قومی خودشان است.
مهاجرتهای تاریخی و ثبات جامعه
الگوهای مهاجرت در طول تاریخ چین، به خصوص مهاجرت قوم هان از شمال به جنوب، نقش کلیدی در تنوع زبانی چین ایفا کرده است. هنگامی که یک گروه زبانی به منطقه جدیدی نقل مکان میکرد، در انزوا قرار میگرفت و گویش آنها به مرور زمان، به شکلی متفاوت تکامل پیدا میکرد.
تکامل سیستم نوشتاری در مقابل گفتاری
در حالی که سیستم نوشتاری چین (کاراکترهای چینی) در طول تاریخ نسبتاً واحد مانده، سیستمهای گفتاری به دلیل عوامل فوقالذکر، به طور مستقل تکامل یافتهاند. به همین دلیل، یک متن چینی میتواند توسط گویشوران ماندارین، کانتونی یا وو خوانده شود، اما هر فرد آن را به شیوهای کاملاً متفاوت و نامفهوم برای دیگری تلفظ میکند.
تقسیمبندی منطقهای زبانها و گویشهای رایج در چین
تقسیمبندی زبانی در چین اغلب با تقسیمبندی جغرافیایی و اداری استانها مطابقت دارد. این تقسیمبندی بر اساس هفت گروه بزرگ گویشی زبان چینی و مناطق اصلی اقلیتهای قومی صورت میگیرد. هرچند زبان نوشتاری واحد است، اما تفاوتهای گویشی در تلفظ و واژگان به قدری است که ساکنان مناطق مختلف، در صورت صحبت به گویش محلی، سخنان یکدیگر را متوجه نخواهند شد.
مناطق تحت تسلط ماندارین (شمال، مرکز و جنوب غربی)
ساکنان شمال، شمال شرق، مرکز و بخشهایی از جنوب غربی، از جمله پایتخت (پکن)، به گویشهای ماندارین صحبت میکنند. این مناطق شامل استانهایی نظیر هبئی، شانگدونگ، سیچوان و یوننان است.
هرچند همه این مناطق به ماندارین صحبت میکنند، اما گویشها و تفاوتهای آوایی و لحنی آنها با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، ماندارین شمالی (پکن) به عنوان زبان استاندارد شناخته میشود، در حالی که ماندارین جنوب غربی (سیچوان)، به دلیل تغییرات لحنی، برای یک فرد اهل پکن ممکن است کمی سختتر فهمیده شود.
مناطق ساحلی و جنوب شرق (یوئه، وو، و مین)
مناطق ساحلی جنوب شرقی کانون بیشترین تنوع گویشی است و این گویشها از نظر قدمت، قدیمیتر از ماندارین محسوب میشوند:
- یوئه: تفاوت آن با ماندارین در تلفظ و لحن است و کاملاً برای گویشوران ماندارین نامفهوم است.
- وو: این گویش نیز تفاوتهای آوایی زیادی با ماندارین دارد.
- مین: این گویش خود به زیرشاخههایی تقسیم میشود که حتی گویشوران آنها نیز با هم مشکل ارتباطی دارند.
مناطق مرزی اقلیتهای قومی (سینکیانگ، تبت و مغولستان داخلی)
در نواحی مرزی و دورافتاده، زبان چینی نقشی فرعی دارد و زبانهای قومی زبان غالب ساکنان است. در این مناطق، زبانها کاملاً متفاوت با چینی و متعلق به خانوادههای زبانی دیگر است:
- شمال غرب (سینکیانگ): زبانهای ترکی مانند اویغوری و قزاقی رایج است.
- جنوب غرب (تبت): زبان تبتی (از خانواده تبتی-برمهای) زبان غالب است.
- شمال (مغولستان داخلی): زبان مغولی رایج است.
یادگیری زبانهای چینی
یادگیری زبان چینی، بهویژه ماندارین در نگاه اول چالشبرانگیز است اما با استفاده از ابزارها و منابع مناسب، این مسیر میتواند جذابتر شود. از اپلیکیشنهای کاربردی و کتابهای آموزشی گرفته تا دورههای آنلاین معتبر، طیف زیادی از گزینهها وجود دارد که یادگیری را هم برای مبتدیان و هم برای زبانآموزان پیشرفته آسان میکند. در این بخش بهترین و کاربردیترین منابع برای یادگیری زبان چینی را معرفی میکنیم.
اپلیکیشنهای کاربردی برای یادگیری چینی
- Hello Chinese
این اپلیکیشن بهطور خاص برای یادگیری زبان چینی طراحی شده و با تمرینهای تعاملی، بازیهای آموزشی و آموزش گرامر، یادگیری را جذاب میکند. قابلیت تمرین تلفظ با استفاده از فناوری تشخیص صدا نیز یکی از نقاط قوت آن است. - Pleco
Pleco یک فرهنگ لغت قدرتمند و جامع برای زبان چینی است که علاوه بر ترجمه، شامل ابزارهایی مانند فلشکارت، تحلیل کاراکترها و یادگیری تلفظ است. این اپلیکیشن بهویژه برای یادگیری نوشتن کاراکترهای چینی بسیار مفید است. - Duolingo
Duolingo با ارائه درسهای کوتاه و سرگرمکننده، یکی از محبوبترین اپلیکیشنها برای یادگیری زبان چینی محسوب میشود. این اپلیکیشن بهطور ویژه برای مبتدیان مناسب است و به شما کمک میکند تا واژگان پایه و جملات ساده را بهسرعت یاد بگیرید. - Anki
برای تقویت حافظه و یادگیری واژگان، Anki یکی از بهترین ابزارهاست. این اپلیکیشن مبتنی بر تکنیک تکرار با فاصله (Spaced Repetition) طراحی شده و به شما کمک میکند واژگان و کاراکترهای چینی را بهطور ماندگار یاد بگیرید.
سیستم پینیین (Pinyin / 拼音)
این سیستم یک سیستم آوانگاری استاندارد است که از حروف لاتین برای نشان دادن تلفظ صحیح کاراکترهای چینی استفاده میکند. این سیستم یادگیری زبان چینی را برای خارجیها و همچنین کودکان چینی تسهیل میکند و در تایپ کردن و علامتهای راهنمایی و رانندگی در شهرهای چین بسیار پرکاربرد است.
کتابهای آموزشی برای یادگیری زبان چینی
- Integrated Chinese
این مجموعه یکی از معروفترین کتابهای آموزشی برای یادگیری زبان چینی است و شامل درسهای گرامری، واژگان و تمرینهای شنیداری و نوشتاری است. این کتاب برای دانشجویان و زبانآموزانی که به دنبال یک منبع جامع و ساختاریافته هستند، ایدهآل است. - HSK Standard Course
این مجموعه کتاب برای زبانآموزانی طراحی شده که قصد دارند در آزمون HSK (آزمون رسمی مهارت زبان چینی) شرکت کنند. HSK Standard Course شامل شش سطح است که با اصول ساده شروع میشود و تا سطح پیشرفته ادامه مییابد. - Tuttle Learning Chinese Characters
اگر قصد دارید خواندن و نوشتن کاراکترهای چینی را بهطور عمیق یاد بگیرید، این کتاب یک منبع فوقالعاده است. هر کاراکتر با توضیحات تاریخی، ریشهشناسی و تکنیکهای بهیادسپاری آموزش داده میشود.
دورههای آنلاین یادگیری زبان چینی
- edX
edX دورههایی از دانشگاههای بینالمللی مانند دانشگاه چینهوا (Tsinghua University) در چین ارائه میدهد. این دورهها بهویژه برای افرادی که به دنبال یادگیری حرفهای زبان چینی هستند، مناسباند. - Mandarin Blueprint
این دوره آنلاین یکی از بهترین برنامهها برای یادگیری اصول ماندارین است. Mandarin Blueprint از روشهای علمی مانند تکرار با فاصله و یادگیری بصری برای تدریس واژگان، تلفظ و گرامر استفاده میکند. - YoYo Chinese
این وبسایت دورههای متنوعی برای یادگیری زبان چینی ارائه میدهد. مزیت YoYo Chinese این است که درسها توسط مدرسینی تدریس میشود که زبانآموزان انگلیسیزبان را بهخوبی درک میکنند.
زبان انگلیسی در چین: آیا میتوان روی آن حساب کرد؟
زبان انگلیسی بیشتر در شهرهای بزرگ مانند پکن و شانگهای رواج دارد. اما خارج از این مناطق، مردم معمولاً انگلیسی صحبت نمیکنند. در هتلها، رستورانهای توریستی و مراکز تجاری شهرهای بزرگ، کارکنان معمولاً تا حدی انگلیسی صحبت میکنند، اما انتظار داشتن تسلط به انگلیسی در بین عموم مردم واقعبینانه نیست.
جمعبندی
تنوع بینظیر زبان ها و گویش های رایج در چین، آینهای از تاریخ غنی و جغرافیای گسترده این کشور است. در حالی که زبان ماندارین به عنوان زبان معیار و ابزار ارتباطی مشترک در سراسر کشور چین عمل میکند، نباید از وجود هفت گروه گویشی اصلی (مانند یوئه و وو) و دهها زبان اقلیت قومی غافل شد. چنانچه آشنایی با آواها و گویشهای گوناگون و غنی آسیایی برایتان جذاب است، چین مقصدی است با صدها آوای گوناگون. برای دریافت کامل اطلاعات درباره روند اخذ ویزای چین، با مشاوران ما در شرکت خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی قصران تماس بگیرید تا سفری بیدغدغه، داشته باشید.
سؤالات متداول
۱-زبان رسمی مردم چین چیست؟
زبان رسمی کشور چین، ماندارین معیار (معروف به پوتونگهوا) است. این زبان برای آموزش، رسانهها و ارتباطات رسمی سراسر کشور استفاده میشود.
۲-آیا گویشوران ماندارین میتوانند با دیگر گویشها بهراحتی صحبت کنند؟
خیر. با وجود اینکه گویشهای گوناگون دارای یک سیستم نوشتاریاند، ماندارین با گویشی مانند یوئه، از نظر آوایی و تلفظی تفاوتهای بسیار زیادی دارد؛ مگر اینکه به عنوان زبان دوم آموخته شده باشند.
۳- آیا در سفر به شهرهای بزرگ چین (مانند شانگهای یا گوانگجو) میتوان با زبان انگلیسی ارتباط برقرار کرد؟
در شهرهای بزرگ و مناطق توریستی مانند هتلها، فرودگاهها و مراکز تجاری اصلی، میتوانید با زبان انگلیسی ارتباط برقرار کنید. با این حال، در حملونقل عمومی، رستورانهای محلی و مناطق دورتر، تسلط به زبان ماندارین یا استفاده از اپلیکیشنهای ترجمه ضروری است.
۴– برای سفر توریستی به چین، آشنایی با کدام زبان مهمتر است؟
برای یک سفر توریستی عمومی با تور چین، یادگیری اصول اولیه زبان ماندارین (عباراتی مانند سلام، تشکر، پرسیدن قیمت و مسیر) بهشدت توصیه میشود؛ زیرا ماندارین زبان مشترک کل کشور است.
